Naukowa teoria i koncepcja, która opisuje proces powstawania życia na Ziemi z istniejących organizmów lub prekursorów biologicznych. Zakłada, że życie ewoluowało z prostych form do bardziej złożonych organizmów w wyniku procesów ewolucyjnych i działań biologicznych oraz chemicznych mechanizmów. Biogeneza przeczy starożytnej koncepcji spontanicznej generacji, która sugerowała, że organizmy żywe mogły powstać spontanicznie z nieożywionej
materii (np. robaki mogły powstawać z gnijącego mięsa).Teoria ta jest podstawą dziedzin takich jak biologia molekularna, biologia ewolucyjna czy astrobiologia, która zajmuje się poszukiwaniem życia poza Ziemią. Dwie główne koncepcje biogenezy to biogeneza komórkowa (zakładała, że każda nowa komórka lub organizm jest rezultatem podziału lub rozmnażania się innej komórki lub organizmu) oraz biogeneza molekularna (dotyczy powstawania molekuł organicznych, takich jak
aminokwasy czy kwasy nukleinowe w organizmach żywych lub w środowisku oraz ich wpływu na powstanie pierwszych form życia na Ziemi).